Vergiyi artır, bütçeyi düşür
ANKARA (DİHA) - AKP iktidarı boyunca zam ve vergi kıskacından bir türlü çıkamayan yurttaşlar, bu kez de 2016 Bütçe Tasarısı'nda yeni bir vergi yüküyle karşı karşıya. Halktan alınan dolaylı vergilerde yüzde 10 artış olurken, 2002 yılında kamu hizmetine ayrılan yüzde 42'lik pay, 2016 yılında yüzde 25'e düşürüldü.
Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmekte olan 2016 Bütçe Tasarısı'nın gelirlerine bakıldığında, 2016 bütçesi doğrudan veya dolaylı olarak halktan alınan vergilerden oluşuyor. 2016 bütçe tasarısında yer alan vergi gelirleri incelendiğinde, bütçe içerisinden dolaylı vergilerin oranı yüzde 70'lere dayanıyor. Bütçe gelirleri içerisinde ilk üç sırayı, 138 milyar TL ile KDV, 116 milyar TL ile Özel Tüketim Vergisi ve 99 milyar TL ile Gelir Vergisi aldı. Bütçeden alınan diğer gelirler ise, harçlar, kira gelirleri, mal ve hizmet satış gelirleri, faiz bölümü yine emekçilerin ödemek zorunda kaldıkları vergilerden oluşuyor.
Dolaylı vergilerin yükü toplam verginin yüzde 70'i
2016 bütçe tasarısında vergi gelirleri içinde, dâhilde ve ithalde alınan KDV 138 milyar TL, Özel Tüketim Vergisi 116 milyar TL ve Gelir Vergisi 99 milyar TL ile ilk üç sırayı oluşturdu. Tablo ya bakıldığında, Türkiye'de dolaylı vergilerin toplam vergi yükü içindeki payı yüzde 70 gibi büyük bir rakam ile kendini göstermekte. Bu durum ülkedeki gelir eşitsizliğinin vergi politikaları ile yeniden üretildiğinin en somut kanıtlarından birisidir.
Emekçilerden alınan vergiler
Halkın geniş bir kesimi sürekli artan vergiler ve peş peşe gelen zamlar ile belini doğrultamaz iken, 2016 bütçesinde dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki ağırlığının yüzde 60'tan yüzde 70'lere çıkarılması, AKP hükümetinin halka olan yaklaşımını gösteriyor. Son 10 yıllık vergi dilimlerine bakıldığında, dolaylı vergilerin toplam vergi içerisindeki payının yüzde 10 artması bunun en açık göstergesi olarak açıklanabilir. Ayrıca 2015 yılında öngörülen 86 milyar TL dolaylı vergilerin 2016 yılında 99 milyar TL olarak belirlenmesi de emekçiler için 2016 yılının emekçilere zarardan başka bir şey getiremeyeceği ortada.
AKP hükümeti kamuya düşük pay ayırdı
Ödediği vergiler ile belini doğrultamayan yurttaşlar, diğer taraftan da kamu hizmetlerine gittikçe azalan pay ile daha da mağdur duruma düşüyor. AKP iktidarı döneminde yapılan bütçelerin en belirgin özelliği, halktan toplanan vergilerin kamu hizmetleri dışında kullanılması oldu. 2002 yılında kamu hizmeti bütçelerine ayrılan pay yüzde 42 iken, 2016 yılında kamu bütçelerine ayrılan pay yüzde 25'e kadar düştü.
Vergi adaletinden uzak vergi yapısı
Türkiye dâhil olmak üzere 34 üye ülkenin arasında bulunduğu Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'ne (OECD) üye ülkeler ile Türkiye karşılaştırıldığında, Türkiye emekçilerden aldığı vergiler ile ayakta dururken, OECD üye ülkeler aldıkları verginin yüzde 60'ını doğrudan vergilerden karşılıyor. Yani OECD ülkelerinde doğrudan vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 60'lar civarındayken, bu oran Türkiye'de tam tersi bir yönde ilerliyor. Türkiye'ye bakıldığında ise dolaylı vergilerin payı yüzde 70 civarında.
OECD ülkeleriyle yapılan karşılaştırmaya göre, Türkiye'nin düşük vergi yüküne sahip bir ekonomi olduğu, bu vergi yükünün ağırlıklı olarak dolaylı vergilere dayandığı ve dolayısıyla vergi adaletini sağlamaktan uzak bir vergi yapısına sahip olduğu açık bir şekilde kendini göstermekte.
(sg/rp)
