Yeni düzenleme işsizlik ve emek sömürüsünün kapısını aralıyor 2016-07-15 09:02:00 ANKARA (DİHA) - Meclis gündeme getirilen ve 500 bine mühendis, mimar ve şehir planlamacıları doğrudan etkileyecek olan "Uluslararası İşgücü Kanun Tasarısı", mühendis, mimar ve şehir plancılarını kendi ülkesinde "mülteci" konumuna getirmesinin yanı sıra beraberinde büyük bir işsizliği, yabancıların emek sömürüsü ile karşı karşıya kalmalarını ve meslek örgütlerinin bu alandaki yetkilerinin gaspını da getirecek. Komisyon görüşmelerinde meslek örgütleri, sendikalar ve sivil toplum kuruluşlarının öneri ve eleştirileri dikkate alınmadan alelacele geçirilen ve önümüzdeki hafta Genel Kurul'da görüşülecek olan "Uluslararası İşgücü Kanun Tasarısı"na büyük tepkiler var. 29 madden oluşan tasarı, Türkiye'ye büyük bir yük getirirken, birçok akademik meslek disiplininin yanı sıra mühendis, mimar ve şehir plancılarını kendi ülkesinde "mülteci" konumuna düşmesinin önünü açıyor. Politikaların belirlenmesinde muhatap örgütler saf dışı bırakılacak Tasarının 3'ncü maddesindeki bazı tanımlamalar arasında yer alan "sınır ötesi hizmet sunucusu" ifadesi açık bir şekilde mültecileri ucuz işgücü konumuna getirecek. Yine tasarının 4'ncü maddesi kapsamında uluslar arası iş gücü politikasının belirlenmesi için de Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu yetkilendirilirken, bahsedilen danışma kurulu bileşenlerinin içerisine meslek örgütleri, hak temelli sivil toplum örgütleri, demokratik kitle örgütleri ve sendikalar dâhil edilmiyor. Meslek odalarının yetkileri gasp edilecek Kanun tasarısının 8'inci maddesinde; tanımlanan ön izin prosedürü belli başlı meslekler için getiriliyor. Mesleki yeterlilik gerektiren işlerde çalışacak olan yabancıların mesleki yeterlilikle ilgili izinlerinin sağlanması kararı sadece ilgili bakanlıklara bırakırken, bu durum meslek odaları ve birliklerinin yetki alanlarının gaspını getirecek. Kanun tasarısının 9'uncu maddesinde çalıştırılacak olan yabancılar için çalışma izni başvurusunun reddi tanımlanması getirilirken, yine meslek örgütleri devre dışı bırakılıyor. Burada izin reddi için meslek örgütlerinin mevzuatları da dikkate alınmayıp, İzin başvuruları görüşülürken de meslek örgütlerinin mevzuatları da göz önünde bulundurulmayacak. Emek sömürüsünün önü açılacak Tasarının 10'uncu maddesinin 1. fıkrasında da süreli çalışma izninin uzatılması konusunda meslek örgütleri devre dışı bırakılıyor. Aynı maddenin 4. fıkrasında bağımsız çalışma izni verilirken tanımlanan profesyonel meslek grupları belirtilmezken, uluslararası özel istihdam büroları ile yerel özel istihdam bürolarında olduğu gibi emek sömürüsünün önü açılacak. Aleyhte rapor hazırlayan dernek ve vakıflara engel Kanun tasarısının 14'üncü maddesiyle Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancıların izin süreleri boyunca kamu yararına çalışan dernek ve vakıflarda ücret veya benzeri menfaat sağlamadan çalışma izni muafiyeti yani yabancıların çalışma izni almadan dernek ve vakıflarda çalışabilecek. Bu da Türkiye'de yaşanan ihlalleri araştıran ve raporlaştıran dernek veya vakıflarda yabancıların çalışmasınız önünü alacak. Tasarısının 18'inci maddesiyle uluslararası koruma başvurusu sahibi, şartlı mülteci ve geçici koruma sağlanan yabancılara çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti düzenlemesi mültecilerin yaşadığı ağır yaşam koşullarının üstüne birde ağır çalışma koşullarını getirecek. İşsizlik çözülmeden Kanun tasarısının 20'inci maddesinde; Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrencilere çalışma hakkı getirilmeyi ön görüyor. Yine Türkiye'de temel bir sorun olan işsizlik meselesi çözülmeden, yabancılara çalışma izni verilecek olması da işsizlik sorunu artıracağına dikkat çekiyor. Türkiye'de yabancı mimar, mühendis veya şehir planlamacısına çalışma izni veren tasarının 21'inci maddesiyle çalışma izni verilirken, yabancılarda akademik ve mesleki yeterlilik aranmayacağı gibi bu konuda meslek odasından hiçbir şekilde görüş alınmayacak. Yabancıya para cezası da getirilecek Kanun tasarısının 24'üncü maddesine göre çalışma izni verilen yabancıları sömürmek hükümler içeriyor ve tasarıda söz konusu hükümler yerine getirilmediği çalışma hakkı tanınan yabancılara para cezası getiriliyor. Mimar, mühendis ve şehir planlamacıları iş bulamayacak Kanun tasarısının 27 ve 28'inci maddesinde ise yürürlükten kaldırılan ve değiştirilen hükümler ile atıf yapılan hükümler kısmında en önemli kısım TMMOB'un hiçbir şekilde müdahil olmaması için 6235 sayılı TMMOB kanunun 34. maddesi yürürlükten kaldırılacak. TMMOB'a göre bunun açık anlatımı; yabancı uyruklu mühendis ve mimarlardan denklik belgesi istenmeyeceği, kendi ülkesinde meslek icra yetkisine sahip olup olmadığının denetlenmeyeceğidir. Yurt dışında eğitim almış Türkiye vatandaşı mühendis ve mimardan denklik belgesi istenirken yabancı uyruklu meslek mensubundan istenmeyecek. Türkiye vatandaşlarının çalışma koşulları işverenler için daha zorlaştığı için Türkiye vatandaşı mimar, mühendis ve şehir planlamacıları iş bulmakta çok zorlanacak. Bu hafta görüşülüp Meclis'ten geçirilmesi beklenen tasarıya dair görüşmeler ise haftaya ertelendi. Sendika ve meslek örgütlerinden büyük tepkiye yol açan düzenlemeye dair meslek örgütlerinin endişelerine rağmen tasarının geçirilmesi ise 500 bine yakın TMMOB üyesi mühendis, mimar ve şehir planlamacıları doğrudan etkileyecek. (hd/kk/avt)